Тэрытарыяльны цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва Верхнядзвінскага раёна

Дзяржаўныя гарантыі шматдзетным сем'ям

Сямейны капітал

З 1 студзеня 2015 г. па 31 снежня 2024 года ўстаноўлена дадатковая мера дзяржаўнай падтрымкі шматдзетных сем'яў – аднаразовае прадастаўленне сем'ям безнаяўных грашовых сродкаў (сямейны капітал) пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей.

Памер сямейнага капіталу складае:

• пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей у перыяд з 1 студзеня 2015 года па 31 снежня 2019 г. – 10 000 даляраў ЗША
• пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей у перыяд з 1 студзеня 2020 года па 31 снежня 2020 г. – 22 500 беларускіх рублёў
• пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей у перыядз 1 студзеня 2021 г. па 31 снежня 2021 г. – 23 737,5 рубля
• пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей у перыядз 1 студзеня 2022 г. па 31 снежня 2022 г. – 25 995 рублёў
• пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей у перыядз 1 студзеня 2023 г. па 31 снежня 2023 г. – 29 950 рублёў

Даведачна. Прадастаўленне сямейнага капіталу ажыццяўляецца ў памеры, які дзейнічае на дату нараджэння, у выпадку ўсынаўлення (удачарэння) – на дату ўсынаўлення (удачарэння) трэцяга або наступных дзяцей (г. зн. на дзень уступлення ў сілу рашэння суда аб усынаўленні, удачарэнні).

Пачынаючы з 1 студзеня 2021 г. у мэтах захавання пакупніцкай здольнасці памер сямейнага капіталу індэксуецца нарастаючым вынікам на велічыню індэкса спажывецкіх цэн за папярэдні год, разлічанага Нацыянальным статыстычным камітэтам.

Новы памер сямейнага капіталу дзейнічае на працягу каляндарнага года (з 1 студзеня па 31 снежня) і размяшчаецца Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны на афіцыйным сайце не пазней за 31 студзеня бягучага года.

Права на прызначэнне сямейнага капіталу маюць грамадзяне Рэспублікі Беларусь, якія пастаянна пражываюць у Рэспубліцы Беларусь: маці (мачаха) у поўнай сям'і, бацька ў няпоўнай сям'і, усынавіцелю (удочеритель) пры нараджэнні, усынаўленні (удачарэнні) трэцяга або наступных дзяцей у перыяд з 1 студзеня 2015 г. па 31 снежня 2024 года ўключна, калі з улікам народжанага, ўсыноўленага (удочеренного) дзіцяці (дзяцей) у сям'і выхоўваюцца не менш за трое дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў. Пры гэтым дата нараджэння ўсыноўленага (удочеренного) дзіцяці (дзяцей) павінна быць не раней 1 студзеня 2015 г.

Калі ў поўнай сям'і маці (мачаха) не мае права на прызначэнне сямейнага капіталу, такое права мае бацька (айчым).

Ўмова наяўнасці пастаяннай рэгістрацыі па месцы пражывання на тэрыторыі рэспублікі таксама прад'яўляецца і да дзяцей, якія ўлічваюцца ў складзе сям'і пры вызначэнні права на сямейны капітал.

За прызначэннем сямейнага капіталу трэба звяртацца ў мясцовыя выканаўчыя і распарадчыя органы ў адпаведнасці з рэгістрацыяй па месцы жыхарства (месцы знаходжання) на працягу 6 месяцаў з дня нараджэння, усынаўлення (удачарэння) трэцяга або наступных дзяцей.

Сродкі сямейнага капіталу прадастаўляюцца сем'ям для выкарыстання ў Рэспубліцы Беларусь у поўным аб'ёме альбо па частках у безнаяўным парадку ў адпаведнасці з заканадаўствам па адным або некалькіх напрамках:

• паляпшэнне жыллёвых умоў
• атрыманне адукацыі
• атрыманне медыцынскай дапамогі
• набыццё тавараў, прызначаных для сацыяльнай рэабілітацыі і інтэграцыі інвалідаў у грамадства
• атрыманне паслуг у сферы сацыяльнага абслугоўвання
• фарміраванне назапашвальнай (дадатковай) пенсіі маці (мачахі) у поўнай сям'і, аднаго з бацькоў у няпоўнай сям'і, усынавіцеля (у сем'ях з прыёмнымі дзецьмі)

Права на распараджэнне сродкамі сямейнага капіталу прадастаўляецца па заканчэнні 18 гадоў з даты нараджэння дзіцяці, у сувязі з нараджэннем, усынаўленнем (удачарэннем) якога сям'я набыла права на прызначэнне сямейнага капіталу.

Датэрмінова (незалежна ад часу, які прайшоў з даты прызначэння сямейнага капіталу) сродкі сямейнага капіталу могуць быць выкарыстаныя ў поўным аб'ёме альбо па частках у безнаяўным парадку на:

• будаўніцтва (рэканструкцыю)*, набыццёаднакватэрных жылых дамоў, кватэр у шматкватэрных ці блакіраваных жылых дамах, набыццё долі (доляй)у праве ўласнасці на іх, пагашэнне запазычанасці па крэдытах, пазыках арганізацый, прадстаўленых на названыя мэты (у тым ліку на падставе дагавораў аб пераводзе доўгу, аб прыёме запазычанасці па крэдыце), і выплату працэнтаў за карыстанне гэтымі крэдытамі, пазыкамі членам (членамі) сям'і, якія складаюцца (стаяць) на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў або якія складаліся (якія знаходзіліся) на такім уліку на дату заключэння крэдытнага дагавора, дагавора пазыкі;
• атрыманне на платнай аснове членам (членамі) сям'і вышэйшай адукацыі I ступені, сярэдняй спецыяльнай адукацыі ў дзяржаўных установах адукацыі Рэспублікі Беларусь, установах вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі спажывецкай кааперацыі Рэспублікі Беларусь і ўстановах вышэйшай адукацыі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі;
• атрыманне членам (членамі) сям'і наступных платных медыцынскіх паслуг, аказваемых арганізацыямі аховы здароўя:

прадастаўленне для медыцынскага прымянення іншых медыцынскіх вырабаў замест уключаных у Рэспубліканскі фармуляр медыцынскіх вырабаў пры выкананні складаных і высокатэхналагічных умяшанняў у кардыяхірургіі, нейрахірургіі, анкалогіі, ортопедиии (або) іншых лекавых сродкаў замест уключаных у Рэспубліканскі фармуляр лекавых сродкаў;

стаматалагічныя паслугі (пратэзаванне зубоў, дентальная імплантацыя з наступным протезированием, гарачая карэкцыя прыкусу).

• набыццё членам (членамі) сям'і альбо члена (членаў) сям'і, якія з'яўляюцца інвалідамі, у тым ліку дзецьмі-інвалідамі ва ўзросце да 18 гадоў, з парушэннямі органаў зроку, апорна-рухальнага апарата, тавараў, прызначаных для сацыяльнай рэабілітацыі і інтэграцыі інвалідаў у грамадства.Зацверджаны пералік такіх тавараў (напрыклад, за сродкі сямейнага капіталу можна набыць тактыльныя дысплеі кампутара (у тым ліку дысплеі Брайля, тактыльныя графічныя дысплеі), прынтэры (графопостроители) Брайля, ассистивные прылады для ўздыму людзей, функцыянальныя ложкі і здымныя падставы пад матрац).

Пры гэтым НА ПАЛЯПШЭННЕ ЖЫЛЛЁВЫХ УМОЎ сродкі сямейнага капіталу могуць быць выкарыстаны датэрмінова на:

• будаўніцтва (рэканструкцыю), набыццё жылых памяшканняў, набыццё долі (доляй) у праве ўласнасці на іх у любым населеным пункце незалежна ад агульнай плошчы жылога памяшкання, памеру набываемай долі (доляй) у праве ўласнасці на яго – пры добраахвотным волевыяўленне грамадзян і членаў іх сем'яў на зняцце з уліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоўпасля дзяржаўнай рэгістрацыі права ўласнасці на жылое памяшканне, долю (долі) у праве ўласнасці на яго
• будаўніцтва (рэканструкцыю) жылога памяшкання ў складзе арганізацыі забудоўшчыкаў або на падставе дагавора стварэння аб'екта долевага будаўніцтва – калі грамадзяне ва ўстаноўленым парадку накіраваныя на будаўніцтва (рэканструкцыю)

набыццё:

• жылога памяшкання, долі (доляй) у праве ўласнасці на яго – у межах іх рынкавай кошту
• аднакватэрных жылых дамоў, кватэр у блакіраваных жылых дамах, долі (доляй) у праве ўласнасці на іх – калі такія жылыя дамы, кватэры не ўключаныя ў рэестры старых дамоў і рэестры пустуючых дамоў, з 1 студзеня 2023 г. – у дзяржаўны інфармацыйны рэсурс «Адзіны рэестр пустуючых дамоў»
• долі (доляй) у праве ўласнасці на жылое памяшканне – калі пасля набыцця названай долі (доляй) грамадзянін будзе з'яўляцца адзіным уласнікам усяго жылога памяшкання(за выключэннем набыцця жылога памяшкання, будаўніцтва якога ажыццяўлялася па дзяржаўным заказе)

Пры набыцці з выкарыстаннем сродкаў сямейнага капіталу жылых памяшканняў, долі (доляй) у праве ўласнасці на іх (у тым ліку пагашэнні крэдыту, пазыкі, прадстаўленых на набыццё жылога памяшкання, долі (доляй) у праве ўласнасці на яго) купля-продаж, мена, дарэнне, іншыя здзелкі па адчужэнню на працягу 5 гадоў з дня дзяржаўнай рэгістрацыі права ўласнасці на гэтыя жылыя памяшканні, долю (долі) у праве ўласнасці на іх не дапускаюцца.

У выключных выпадках(пераезд у іншую мясцовасць, скасаванне шлюбу, смерць уласніка жылога памяшкання і іншае) або ў выпадку паляпшэння жыллёвых умоў уласнікам жылога памяшкання шляхам будаўніцтва (рэканструкцыі) або набыцця іншага жылога памяшкання дапускаецца адчужэнне жылых памяшканняў, долі (доляй) у праве ўласнасці на іх да заканчэння названага 5-гадовага тэрміну з дазволу мясцовага выканаўчага і распарадчага органа па месцы знаходжання жылога памяшкання.

Сямейны капітал - што новага?

У Беларусі ўведзены дадатковыя ўмовы для датэрміновага выкарыстання сямейнага капіталу

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 23 лютага падпісаў Указ нумар 69, якім удасканальваецца парадак прадастаўлення сямейнага капіталу.

1) Указам павышана сацыяльная адказнасць бацькоў за забеспячэнне дабрабыту сям'і і дзяцей:

права на прызначэнне і датэрміновае выкарыстанне сямейнага капіталу ўвязана з занятасцю працаздольнага бацькі (айчыма) у поўнай сям'і, аднаго з бацькоў у няпоўнай сям'і:

пры назначэнні сямейнага капіталу разглядаецца занятасць на дату абарачэння і не менш як 6 месяцаў з апошніх 12 месяцаў перад месяцам абарачэння;

пры датэрміновым распараджэнні - занятасць на дату звароту і не менш за 12 месяцаў з апошніх 24 месяцаў перад месяцам звароту;

сямейны капітал не прадастаўляецца, калі дзеці прызнаны якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы, адабраны з сям'і.

2) Асноўныя навацыі па датэрміновым выкарыстанні сродкаў сямейнага капіталу:

на паляпшэнне жыллёвых умоў

права датэрміновага выкарыстання сямейнага капіталу магчыма рэалізаваць пры ўмове, калі ў сям'і адсутнічае ва ўласнасці жыллё, у якім на аднаго чалавека даводзіцца 15 кв. метраў і больш (у г. Мінск - 10 кв. метраў і больш);

устаноўлена забарона на адчужэнне набытых з выкарыстаннем сродкаў сямейнага капіталу жылых памяшканняў на працягу 5 гадоў з даты рэгістрацыі права ўласнасці на жылое памяшканне, права ўласнасці на якое зарэгістравана з 2020 года;

на атрыманне медыцынскіх паслуг

датэрміновае выкарыстанне сямейнага капіталу на атрыманне медыцынскіх паслуг магчыма толькі ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя;

устаноўлены парадак выкарыстання сродкаў сямейнага капіталу на стаматалагічныя паслугі - па частках, у памеры, які не перавышае 50 працэнтаў ад сумы дагавора на аказанне паслуг з канчатковым разлікам пасля завяршэння атрымання гэтых паслуг;

на атрыманне адукацыі

сродкі сямейнага капіталу выкарыстоўваюцца часткамі штогод у памеры, які не перавышае кошт навучання за бягучы і (або) папярэдні навучальныя гады.

3) Указам урэгуляваны парадак вяртання ў рэспубліканскі бюджэт неабгрунтавана выкарыстаных сродкаў у выпадку парушэння грамадзянамі патрабаванняў заканадаўства аб сямейным капітале.

У сферы пенсійнага забеспячэння

У адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь ад 17 красавіка 1992 г. «Аб пенсійным забеспячэнні» льготы ў сферы пенсійнага забеспячэння па датэрміновым выхаду на пенсію прадастаўлены жанчынам, якія нарадзілі пяць і больш дзяцей:

• выхавалі дзяцей да 8-гадовага ўзросту, маюць права на пенсію па ўзросту са зніжэннем агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту на 5 гадоў (а таксама жанчыны, у якіх да гэтага часу пятае дзіця не дасягнула 8 гадоў) і пры стажы работы не менш за 15 гадоў)
• выхавалі дзяцей да 16-гадовага ўзросту, пры стажы работы ў калгасах, саўгасах і іншых прадпрыемствах сельскай гаспадаркі непасрэдна ў вытворчасці сельскагаспадарчай прадукцыі не менш 10 гадоў (без заліку ў стаж працы часу догляду за дзецьмі) маюць права на пенсію незалежна ад узросту.

Пры гэтым права на датэрміновую пенсію па ўзросту жанчыны, якія нарадзілі пяць і больш дзяцей, маюць пры наяўнасці стажу не менш за 5 гадоў страхавога стажу (стажу працы з выплатай абавязковых страхавых узносаў у бюджэт дзяржаўнага пазабюджэтнага фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Рэспублікі Беларусь). А на агульных падставах працоўная пенсія па ўзросце і працоўная пенсія за выслугу гадоў прызначаюцца пры наяўнасці ў 2021 годзе не менш за 18 гадоў стажу працы з выплатай абавязковых страхавых узносаў. Паказаны стаж павышаецца штогод на 6 месяцаў да 20 гадоў (да 2025 годзе – 20 гадоў).

З 01.01.2021 працоўная пенсія па ўзросту жанчынам, якія нарадзілі чацвярых дзяцей і воспитавшим іх да 8-гадовага ўзросту, прызначаецца па дасягненні агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту і пры наяўнасці агульнага стажу работы не менш 20 гадоў, у тым ліку не менш за 10 гадоў страхавога стажу (падпункт 1.2 пункта 1 Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18.05.2020 № 171 «Аб сацыяльнай падтрымцы асобных катэгорый грамадзян»).

Даведачна: Для прызначэння працоўнай пенсіі па ўзросце на агульных падставах патрабуецца наяўнасць страхавога стажу: у 2021 годзе – не менш за 18 гадоў; ў 2022 годзе – не менш за 18 гадоў 6 месяцаў; у 2023 годзе – не менш за 19 гадоў; у 2024 годзе – не менш за 19 гадоў 6 месяцаў; ў 2025 годзе – не менш за 20 гадоў.

З 01.01.2021 ў стаж працы для прызначэння працоўных пенсій залічваюцца перыяды адпачынку па догляду за дзіцем і догляду за дзецьмі да дасягнення імі ўзросту 3 гадоў, але не больш за 12 гадоў у агульнай складанасці (раней залічваюцца не больш за 9 гадоў) (падпункт 1.1 пункта 1 Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18.05.2020 № 171 «Аб сацыяльнай падтрымцы асобных катэгорый грамадзян»).

Даведачна. Для маці, якія нарадзілі чацвёра і больш дзяцей, перыяды, калі яны не працавалі ў сувязі з доглядам за малалетнімі дзецьмі, залічваюцца ў агульны стаж працы для прызначэння пенсіі ў межах 12 гадоў. Норма Ўказа ўжываецца не толькі пры першасных прызначэнні пенсій жанчынам, якія нарадзілі чацвярых і больш дзяцей, але і да пенсій, прызначаных да 1 студзеня 2021 года. Пенсіі пералічваюцца з улікам дадзенай нормы з першага чысла месяца, наступнага за тым, у якім жанчына звернецца за пераразлікам пенсіі ў орган па працы, занятасці і сацыяльнай абароне.

У сферы працоўнага заканадаўства

У адпаведнасці з артыкулам 265 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь маці (мачысе) або бацьку (айчыму), якія выхоўваюць траіх і больш дзяцей ва ўзросце да 16 гадоў, па пісьмовай заяве прадастаўляецца адзін дадатковы свабодны ад працы дзень у тыдзень з аплатай у памеры сярэдняга дзённага заробку.

Свабодны дзень прадастаўляецца аднаму з бацькоў пры ўмове, калі ён заняты на працы не менш за 5 дзён з працягласцю працоўнага часу ў тыдзень на працягу 40 гадзін (пры нармальнай працягласці працоўнага часу) альбо менш гадзін (пры скарочанай норме працоўнага часу).

Дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога

Малазабяспечаным сем'ям і сем'ям, якія знаходзяцца ў цяжкай жыццёвай сітуацыі, прадастаўляецца дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 19.01.2012 года № 41 «Аб дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамозе») у выглядзе:

1) штомесячнай і (або) аднаразовай сацыяльных дапамог на набыццё прадуктаў харчавання, лекавых сродкаў, адзення, абутку, школьных прылад і на іншыя патрэбы для забеспячэння нармальнай жыццядзейнасці, а таксама на аплату (цалкам або часткова) жыллёва-камунальных паслуг.

Штомесячная сацыяльная дапамога прадастаўляецца сем'ям пры ўмове, што іх сярэднедушавы даход па аб'ектыўных прычынах ніжэйшы за БПМ. З 01.09.2020 шматдзетным сем'ям штомесячная сацыяльная дапамога прадастаўляецца пры ўмове, што іх сярэднедушавы даход складае не больш за 115% БПМ.

Памер штомесячнай сацыяльнай дапамогі на кожнага члена сям'і складае станоўчую рознасць паміж памерам БПМ (115% БПМ для шматдзетных сем'яў) і сярэднедушавым даходам сям'і.

Штомесячная сацыяльная дапамога прадастаўляецца на перыяд ад 1 да 6 месяцаў, але не больш за 6 месяцаў на працягу аднаго года. З 01.09.2020 шматдзетным сем'ям па рашэнні камісіі яно можа быць прадастаўлена на перыяд больш за 6 месяцаў – да 12 месяцаў у годзе.

Аднаразовая сацыяльная дапамога прадастаўляецца сем'ям, якія апынуліся па аб'ектыўных прычынах у цяжкай жыццёвай сітуацыі, якая парушае нармальную жыццядзейнасць, пры ўмове, што іх сярэднедушавы даход складае не больш за 150 працэнтаў БПМ. Памер аднаразовай сацыяльнай дапамогі ўстанаўліваецца ў залежнасці ад цяжкай жыццёвай сітуацыі, у якой знаходзіцца сям'я, у суме, якая не перавышае 10-кратнага памеру БПМ.

Даведачна. Аднаразовая сацыяльная дапамога прадастаўляецца адзін раз на працягу каляндарнага года. Больш аднаго разу ў год можа быць прадастаўлена сем'ям (грамадзянам), якія пацярпелі ў выніку стыхійных бедстваў, катастроф, пажараў і іншых надзвычайных сітуацый (абставін) непераадольнай сілы (форс-мажор), калі да гэтага яны рэалізавалі сваё права на аднаразовую сацыяльную дапамогу ў сувязі з іншай цяжкай жыццёвай сітуацыяй, якая парушае іх нармальную жыццядзейнасць

2) сацыяльнай дапамогі для кампенсацыі затрат на набыццё падгузнікаў прадастаўляецца незалежна ад велічыні сярэднедушавога даходу сям'і дзецям-інвалідам ва ўзросце да 18 гадоў, якія маюць IV ступень страты здароўя, і інвалідам I групы.

3) бясплатнага забеспячэння прадуктамі харчавання дзяцей першых двух гадоў жыцця (прадастаўляецца сем'ям, якія маюць сярэднедушавы даход ніжэй за БПМ. Сем'ям пры нараджэнні двойні або больш дзяцей такая дапамога прадастаўляецца незалежна ад велічыні сярэднедушавога даходу).

Даведачна. Дадзены від дапамогі прадастаўляецца на падставе рэкамендацый урача-педыятра ўчастковага (урача-педыятра, урача агульнай практыкі) па рацыёну харчавання дзіцяці ў адпаведнасці з яго станам

У сферы адукацыі

Для бацькоў, якія маюць траіх і больш дзяцей, плата за харчаванне дзяцей у дзіцячых дашкольных установах зніжаецца на 50 працэнтаў(пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 29.02.2008 № 307 «Аб памеры і парадку спагнання платы за харчаванне дзяцей, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі»).

Плата за карыстанне падручнікамі і навучальнымі дапаможнікамі для навучэнцаў са шматдзетных сем'яў зніжаецца на 50 працэнтаў ад устаноўленай платы за карыстанне адпаведнымі падручнікамі і вучэбнымі дапаможнікамі. (Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, артыкул 39, Палажэнне аб парадку збірання платы за карыстанне падручнікамі і (або) навучальнымі дапаможнікамі і прадастаўлення іх у бясплатнае карыстанне, зацверджанае пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 24.06.2011 № 839.).

Дзеці з шматдзетных сем'яў забяспечваюцца бясплатным харчаваннем ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі (пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21.02.2005 № 177 «Аб зацвярджэнні Палажэння аб арганізацыі харчавання навучэнцаў, якія атрымліваюць агульную сярэднюю адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі»).

Штогод сем'ям, якія выхоўваюць траіх і больш дзяцей, за кошт сродкаў мясцовых бюджэтаў ажыццяўляецца выплата аднаразовай матэрыяльнай дапамогі да навучальнага года ў памеры да 30 працэнтаў БПМ на кожнага навучэнца (падпраграма «Сям'я і дзяцінства» Дзяржаўнай праграмы «Здароўе народа і дэмаграфічная бяспека»).

З абітурыентаў з сем'яў, у якіх выхоўваецца трое і больш непаўналетніх дзяцей, не спаганяецца плата за прыём і афармленне дакументаў для ўдзелу ў цэнтралізаваным тэсціраванні пры паступленні ў вышэйшыя і сярэднія спецыяльныя ўстановы адукацыі (Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16 красавіка 2008 г. № 565 «Аб спагнанні платы за прыём і афармленне дакументаў для ўдзелу абітурыентаў у цэнтралізаваным тэставанні і унясенні дапаўненняў і змяненняў у некаторыя пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь»).

Студэнтам і навучэнцам, якія атрымліваюць вышэйшую або сярэднюю спецыяльную адукацыю, з сем'яў, у якіх выхоўваецца трое і больш непаўналетніх дзяцей, прадастаўляюцца скідкі са сфарміраванага кошту навучання (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 28 лютага 2006 г. № 126 «Аб некаторых пытаннях платнага навучання ў дзяржаўных установах, якія забяспечваюць атрыманне вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі», Палажэнне аб парадку прадастаўлення скідак са сфарміраванага кошту навучання студэнтам і навучэнцам, якія атрымліваюць сярэднюю спецыяльную адукацыю, у дзяржаўных установах адукацыі, і памерах гэтых скідак, зацверджанае пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 26.05.2006 № 665).

У сферы жыллёва-камунальных паслуг

Плата за паслугі газазабеспячэння, забеспячэння звадкаваным вуглевадароднай газам ад індывідуальных балонных установак налічваецца па субсідаваных тарыфах незалежна ад аб'ёму спажывання для сем'яў, якія выхоўваюць траіх і больш непаўналетніх дзяцей (астатнім сем'ям і грамадзянам прадугледжана поўнае пакрыццё або з павышаючым каэфіцыентам) (Палажэнне аб парадку разлікаў і ўнясення платы за жыллёва-камунальныя паслугі і платы за карыстанне жылымі памяшканнямі дзяржаўнага жыллёвага фонду, зацверджанае пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 12 чэрвеня 2014 г. № 571).

У сферы жыллёва-крэдытнай палітыкі

У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 06.01.2013 № 13 «Аб некаторых пытаннях прадастаўлення грамадзянам дзяржаўнай падтрымкі пры будаўніцтве (рэканструкцыі) або набыцці жылых памяшканняў» шматдзетныя сем'і маюць права на:

- пазачарговае атрыманне льготных крэдытаў і (або) аднаразовай субсідыі на будаўніцтва (рэканструкцыю) або набыццё жылых памяшканняў.

Ільготны крэдыт прадастаўляецца на тэрмін да 40 гадоў пад 1% гадавых. Нарматыў агульнай плошчы, якое будуецца (рэканструюецца) жылога памяшкання для вызначэння велічыні льготнага крэдыту усталяваны ў памеры 20 кв. метраў.

Пагашэнне запазычанасці па льготных крэдытах пры будаўніцтве (рэканструкцыі) аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў гаспадарчым спосабам пачынаецца з наступнага месяца пасля здачы дома ў эксплуатацыю, але не пазней 3 гадоў пасля пачатку крэдытавання;

- уключэнне ў члены арганізацыі забудоўшчыкаў (заключэнне дагавора стварэння аб'екта долевага будаўніцтва) ва ўстаноўленым парадку на працягу года з дня падачы заявы з неабходнымі дакументамі, у тым ліку, у першачарговым парадку – шматдзетныя сем'і, якія маюць чатырох і больш непаўналетніх дзяцей;

- уключэнне ў спісы на атрыманне льготных крэдытаў для будаўніцтва аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў (кватэр), рэканструкцыі або набыцця жылля (у тым ліку на другасным рынку жылля) у працягу года з дня падачы заяў;

- фінансавую дапамогу дзяржавы ў пагашэнні запазычанасці па льготных крэдытах:

пры наяўнасці траіх дзяцей - 75% ад сумы запазычанасці па выдадзеных крэдытах;

пры наяўнасці чацвярых і больш дзяцей– 100%;

- паўторнае атрыманне дзяржпадтрымкі пры павелічэнні складу сем'яў у сувязі з нараджэннем (усынаўленнем, удачарэннем) дзяцей пасля паляпшэння жыллёвых умоў, калі падставы для прызнання маючымі патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў узніклі ў сувязі з нараджэннем (усынаўленнем, удачарэннем) дзяцей..

У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 04.07.2017 № 240 «Аб дзяржаўнай падтрымкі грамадзян пры будаўніцтве (рэканструкцыі) жылых памяшканняў» шматдзетныя сем'і маюць права на:

пазачарговае атрыманне субсідыі на выплату часткі працэнтаў па крэдытах у памерах:

пры наяўнасці траіх дзяцей да 23 гадоў – стаўка рэфінансавання, павялічаная на 2% пункта, але не больш за працэнтнай стаўкі па крэдыце, устаноўленым крэдытным дагаворам;

чацвярых і больш дзяцей – стаўка рэфінансавання, павялічаная на 3% пункта;

атрыманне субсідыі на пагашэнне асноўнага доўгу ў памерах:

пры наяўнасці траіх дзяцей – 95% ад сумы асноўнага доўгу па крэдыце;

пры наяўнасці чацвярых і больш дзяцей – 100% ад сумы асноўнага доўгу па крэдыце

атрыманне субсідыі на пагашэнне асноўнага доўгу сумесна з атрыманнем субсідыі на выплату часткі працэнтаў.

Шматдзетныя сем'і, якія рэалізавалі сваё права на атрыманне субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый) альбо на атрыманне дзяржаўнай падтрымкі ў адпаведнасці з Указам № 13, у тым ліку ў пазачарговым парадку, а таксама сем'і, якія набылі статус шматдзетных пасля паляпшэння жыллёвых умоў з прыцягненнем субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый) альбо дзяржаўнай падтрымкі ў адпаведнасці з Указам № 13, маюць права на паўторнае атрыманне дзяржаўнай падтрымкі ў форме субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый), у тым ліку ў пазачарговым парадку.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 1 кастрычніка 2021 г. № 375 «Аб мерах па аказанні дзяржаўнай падтрымкі» павялічаны ўзрост дзяцей з 18 да 23 гадоў, пры якім шматдзетнай сям'і прадастаўляецца права на атрыманне фінансавай дапамогі дзяржавы ў пагашэнні льготных крэдытаў альбо субсідыі на пагашэнне асноўнага доўгу па камерцыйных крэдытах.

У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2007 № 667 «Аб адабранні і прадастаўленні зямельных участкаў» шматдзетным сем'ям, якія стаяць на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў і уключаным у спісы грамадзян, якія жадаюць атрымаць зямельныя ўчасткі для будаўніцтва і абслугоўвання аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў, зямельныя ўчасткі прадастаўляюцца па-за чаргой і без правядзення аўкцыёну, – у прыватную ўласнасць без унясення платы за зямельны ўчастак.

Права на атрыманне зямельных участкаў можа быць рэалізавана толькі адзін раз.

У сістэме падаткаабкладання

Згодна з Падатковага кодэксу Рэспублікі Беларусь абодва працуюць бацькі маюць права на павышаны стандартны падатковы вылік на кожнага дзіцяці (з 1 студзеня 2022 г. – гэта 75 руб.) (такая льгота прадастаўляецца пры выхаванні дваіх і больш дзяцей).

Членам шматдзетных сем'яў прадастаўляецца:

• вызваленне ад падатку на нерухомасць, якія належаць ім капітальных пабудоў (будынкаў, збудаванняў), іх частак і жылых памяшканняў у шматкватэрным або блакіраваным жылым доме, доляў у праве ўласнасці або доляй у спадчыне на ўказаную маёмасць
• вызваленне зямельных участкаўад зямельнага падатку
• зніжэнне стаўкі адзінага падаткуз індывідуальных прадпрымальнікаў і іншых фізічных асоб на 20% – для бацькоў (усынавіцеляў, удочерителей) у шматдзетных сем'ях.

Іншыя гарантыі

• Бацькі (усынавіцелі, удачарыцелю) у шматдзетных сем'ях, якія пастаянна пражываюць на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, маюць права аднаразова ў працягу года на змяншэнне на 50 працэнтаў мытных пошлін, падаткаў, якія падлягаюць выплаце пры ўвозе на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь транспартных сродкаў для асабістага карыстання (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 10 красавіка 2019 г. № 140 «Аб кампенсацыі мытных пошлін, падаткаў»).
• Бацькі, якія выхоўваюць траіх і больш дзяцей, вызваляюцца ад прызыву на ваенную службу і службу ў рэзерве і ад праходжання ўсіх відаў ваенных і спецыяльных збораў (Закон Рэспублікі Беларусь ад 5 лістапада 1992 году. «Аб вайсковым абавязку і вайсковай службе»).
• Жанчыны, якія нарадзілі і выхавалі пяць і больш дзяцей, узнагароджваюцца ордэнам Маці. Пры ўзнагароджанні ордэнам Маці выплачваецца аднаразовая грашовая выплата ў памеры 5 бюджэтаў пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 5.03.2005 г. № 117 «Аб аб'яўленні 2006 года Годам маці»).

Навацыі па сямейным капітале з 28 мая 2024 г. і асаблівасці ўступлення іх у сілу 

Прынята пастанова Урада ад 23 мая 2024 г. нумар 364, якой рэгулюецца парадак рэалізацыі норм Указа нумар 69

ад 23 лютага 2024 г. па пытаннях сямейнага капіталу.

Навацыі Указа 69:

1) павышэнне сацыяльнай адказнасці бацькоў за забеспячэнне сваёй сям'і:

права на прызначэнне і датэрміновае распараджэнне сродкамі сямейнага капіталу ўвязана з занятасцю працаздольнага бацькі (айчыма) у поўнай сям'і, працаздольнага аднаго з бацькоў у няпоўнай сям'і:

• пры прызначэнні сямейнага капіталу разглядаецца занятасць на дату звароту і не менш за 6 месяцаў (у сукупнасці) з апошніх 12 месяцаў перад месяцам звароту;
• пры датэрміновым распараджэнні – занятасць на дату звароту і не менш за 12 месяцаў (у сукупнасці) з апошніх 24 месяцаў перад месяцам звароту;

Даведачна. Для гэтых мэт занятасць разглядаецца ў адпаведнасці з Палажэннем аб парадку аднясення працаздольных грамадзян да не занятых у эканоміцы, фарміравання і вядзення базы даных працаздольных грамадзян, не занятых у эканоміцы, уключаючы ўзаемадзеянне ў гэтых мэтах дзяржаўных органаў і арганізацый, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 31 сакавіка 2018 г. № 239.

Улічваючы нормы пастановы 239 да занятасці адносіцца работа, служба, вучоба і іншая дзейнасць на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, а таксама работа па працоўнай дамове (праходжанне службы па кантракце) на тэрыторыі дзяржаў - удзельніц Еўразійскага эканамічнага саюза (у Расіі, Казахстане, Арменіі і Кыргызстане).

права на прызначэнне і датэрміновае распараджэнне сродкамі сямейнага капіталу не прадастаўляецца, калі дзеці на дзень звароту прызнаны якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы або адабраны з сям'і.

Пры гэтым з 28 мая выключана абмежаванне тэрміну для звароту па назначэнне сямейнага капіталу - на працягу 6 месяцаў з дня нараджэння або ўсынаўлення трэцяга або наступнага дзіцяці. Звярнуцца па прызначэнне можна ў любы тэрмін на працягу 18 гадоў.

Сем'і, якія па якіх-небудзь прычынах не змаглі выпрацаваць патрэбную колькасць месяцаў і не маюць іншай занятасці, змогуць рэалізаваць сваё права на назначэнне і датэрміновае распараджэнне сродкамі сямейнага капіталу пасля працаўладкавання і адпрацоўкі патрэбнай колькасці месяцаў або наяўнасці іншай занятасці на працягу гэтых месяцаў.

Сем'і, у якіх дзеці прызнаны якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы або адабраны з сям'і, таксама змогуць прызначыць і датэрмінова выкарыстоўваць сямейны капітал пасля нармалізацыі сітуацыі ў сям'і - устаранення неспрыяльнай для дзяцей абстаноўкі, вяртання дзяцей у сям'ю.

2) змены ў датэрміновым выкарыстанні сродкаў сямейнага капіталу:

на паляпшэнне жыллёвых умоў

пры ўмове адсутнасці ў сям'і ва ўласнасці жылых памяшканняў, агульная плошча якіх на аднаго члена сям'і складае 15 кв. метраў і больш (у г. Мінск - 10 кв. метраў і больш);

на рэканструкцыю жылля сродкі сямейнага капіталу могуць быць накіраваны, калі ў выніку рэканструкцыі павялічваецца агульная плошча жылога памяшкання;

уведзена 5-гадовая забарона на адчужэнне жылых памяшканняў, набытых з выкарыстаннем сямейнага капіталу, у тым ліку тых, права ўласнасці на якія было зарэгістравана да 2022 года.

на атрыманне медыцынскіх паслуг

датэрміновае выкарыстанне сямейнага капіталу на атрыманне медыцынскіх паслуг магчыма толькі ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя;

на стаматалагічныя паслугі (на імплантацыю і пратэзаванне зубоў) сямейны капітал выкарыстоўваецца па частках - першая частка не павінна перавышаць 50% ад сумы дагавора на аказанне паслуг, канчатковы разлік ажыццяўляецца пасля завяршэння работ па аказанні паслуг. Пры артадантычнай карэкцыі прыкусу кошт мультибондынг-сістэм (брекет-сістэм) аплачваецца разава ў поўным аб'ёме.

на атрыманне адукацыі

сямейны капітал таксама выкарыстоўваецца па частках - у памеры, які не перавышае кошт навучання за бягучы і папярэдні навучальныя гады.

3) урэгуляваны парадак вяртання ў рэспубліканскі бюджэт неабгрунтавана выкарыстаных сродкаў у выпадку парушэння грамадзянамі патрабаванняў заканадаўства аб сямейным капітале (расходаванне на мэты, не прадугледжаныя заканадаўствам, прадстаўленне дакументаў з заведама недакладнымі звесткамі, утойванне звестак, якія ўплываюць на прыняцце рашэння аб датэрміновым распараджэнні сродкамі сямейнага капіталу і інш.).

Для рэалізацыі вышэйназваных норм Указа 69 пастановай 364 унесены змяненні ў пастановы Урада ад 24 лютага 2015 г. нумар 128, ад 17 кастрычніка 2018 г. нумар 740 і ад 18 верасня 2020 г. нумар 541:

для сем'яў, якія выхоўваюць чацвярых і больш дзяцей, якія па якіх-небудзь прычынах не прызначылі сямейны капітал пасля нараджэння трэцяга дзіцяці, устаноўлена права выбару па даце нараджэння каго з дзяцей вызначаць памер сямейнага капіталу - трэцяга або наступнага дзіцяці;

замацаваны абавязак ААТ "ААБ Беларусбанк" вярнуць у рэспубліканскі бюджэт сродкі сямейнага капіталу (з працэнтамі) у выпадках выяўлення неправамернага яго прызначэння, і ўстаноўлены тэрміны такога вяртання;

адменены шасцімесячны тэрмін для адкрыцця грамадзянамі ўкладу (дэпазіту) "Сямейны капітал";

устаноўлены тэрмін для заключэння грамадзянамі дагавора на атрыманне медыцынскіх паслуг з выкарыстаннем сямейнага капіталу - на працягу дзеяння заключэння УКК аб патрэбнасці ў іх атрыманні.

Даведачна. Грамадзяне могуць звяртацца ў банк для пералічэння сродкаў сямейнага капіталу на медыцынскія паслугі - на працягу двух гадоў з дня падачы ў рай(гор)выканкам заявы аб датэрміновым распараджэнні сродкамі сямейнага капіталу, пры гэтым дагавор на атрыманне такіх паслуг з дзяржаўнай арганізацыяй аховы здароўя павінен быць заключаны ў працягу тэрміну дзеяння заключэння МКК аб патрэбнасці ў атрыманні гэтых паслуг - у межах аднаго года;

устаноўлены адзіны тэрмін вяртання на дэпазітныя рахункі грамадзян нявыкарыстаных сродкаў сямейнага капіталу - 10 рабочых дзён, а на паляпшэнне жыллёвых умоў - 3 месяцы;

замацаваны абавязак рай(гор)выканкамаў ажыццяўляць маніторынг выкарыстання грамадзянамі сямейнага капіталу па ўсіх напрамках і кантраляваць вяртанне банкам у рэспубліканскі бюджэт сродкаў сямейнага капіталу па неправамерна прынятых рашэннях;

дапоўнены пералік запытаных дакументаў (у пастанове 541) і ўнесены змяненні ў формы заяў і рашэнняў аб назначэнні і датэрміновым распараджэнні сродкамі сямейнага капіталу (у пастанове 128).

Пастанова 364 і Указ 69 уступаюць у сілу з 28 мая 2024 г.